پشت پرده کمیابی واکسن آنفولانزا | چرا پخش این واکسن در انحصار ۳ شرکت است؟

اول ماه مهر زمان تزریق واکسن آنفولانزا است و امسال بسیاری از شهروندان از کمبود یا تقریبا نایاب بودن این واکسن گلایه داشتند. بسیاری تصور می‌کردند که این دارو نیز به لیست بلند داروهای دست نیافتنی تبدیل شده است یا دسترسی به آن در ناصرخسرو ممکن است.

رویداد۲۴| محمد آزاد: واکسن آنفولانزا نیست، اما وزیر بهداشت دولت می‌گوید هست. یکی از اعضای رسمی شورای‌عالی داروخانه‌های ایران در گفتگو با رویداد۲۴ با تایید کمبود واکسن آنفولانزا خبر می‌دهد که به تازگی پخش این واکسن تقریباً به شکل انحصاری در اختیار تنها ۳ شرکت قرار دارد. به گفته او این شکل از پخش دارو در سال‌های قبل سابقه نداشته است. در نتیجه انحصار واکسن آنفولانزا در دست این ۳ شرکت پخش آن نامتوازن شده است و تنها به داروخانه‌هایی فروخته می‌شود که توان مالی خرید بالا داشته باشند و داروخانه‌های محلات کم‌برخوردارتر یا کوچک از خرید آن ناتوان هستند. با این حال امروز خبر واردات گسترده واکسن بار دیگر موضوع را به سطح اخبار کشاند.

واکسن؟ کجا؟ کی؟

اول ماه مهر زمان تزریق واکسن آنفولانزا است و امسال بسیاری از شهروندان از کمبود یا تقریبا نایاب بودن این واکسن گلایه داشتند. بسیاری تصور می‌کردند که این دارو نیز به لیست بلند داروهای دست نیافتنی تبدیل شده است یا دسترسی به آن در ناصرخسرو ممکن است.

با بالا گرفتن این حرف و حدیث‌ها، روز ۵ مهر محمدرضا ظفرقندی در حاشیه یک همایش با انکار این موضوع گفت تا این لحظه گزارشی مبنی بر کمبود واکسن واصل نشده است. او همچنین دوره طلایی تزریق این واکسن را از سه هفته پیش تا سه هفته آینده اعلام کرد و گفت اگر هم مشکلی هست ممکن است مربوط به توزیع آن باشد. سخنانی که همه در گفتگوی حاضر تایید خواهد شد، اما از اتفاق وزیر بهداشت را در مقام متهم می‌نشاند.
انحصار بی‌سابقه در دست ۳ شرکت

واکسن هم هست، هم نیست. علیرضا سالم، عضو انجمن رسمی شورای عالی داروخانه‌های کشور تایید می‌کند که در بسیاری از داروخانه‌های کشور واکسن آنفولانزا یافت نمی‌شود. درباره دلیلش می‌‌گوید: «واکسن هست اما امسال ما با یک پدیده بی‌سابقه مواجه شدیم. در گذشته شرکت‌های زیادی وجود داشتند که کار پخش واکسن را انجام می‌دادند، اما امسال تنها ۳ شرکت هستند که واکسن آنفولانزا توزیع می‌کنند و این سبب ایجاد مشکلاتی در سبدگردانی داروخانه‌ها شده است.»

سالم در پاسخ به این پرسش که آیا می‌توان این رویه را انحصار یا رانت توصیف کرد و مرجع چنین چینشی کجا است، می‌گوید: «از ظاهر امر چیزی جز این برداشت نمی‌شود اما این که چرا چنین رویه‌ای اتخاذ شده است نمی‌دانم. این مسأله را متولی امور باید پاسخ بدهد.»

او درباره مشکلات انحصار پخش واکسن توضیح می‌دهد: «این سه شرکت تنها به داروخانه‌هایی واکسن می‌فروشند که کف خرید مشخصی انجام دهند. با توجه به اینکه خرید هم تنها به صورت نقدی ممکن است فقط داروخانه‌هایی که توان مالی بالا دارند از عهده تهیه واکسن آنفولانزا برمی‌آیند. با این شکل از روند خرید و فروش طبیعی است که توزیع یک کالا نامتوازن و در اختیار عده‌ای مشخص باشد.»
ضربه‌خور همیشگی: کم‌برخوردارترها

این مقام صنفی در پاسخ به این سوال که عمدتا چه افرادی و نیز چه قشری از نبود این واکسن آسیب می‌بینند توضیح می‌دهد: «واکسن آنفلوانزا برای همه است و در کلیت تمام افراد را تحت تاثیر قرار می‌دهد. اما مشخصا کودکان زیر ۹ سال و برخی بیماران از این مسأله آسیب بیشتری خواهند دید. این که چه اقشاری متحمل لطمه می‌شوند طبیعتاً کسانی که داروخانه‌های نزدیک به محل سکونت آن‌ها دارای توان مالی پایین‌تری باشد.» او در پاسخ تایید می‌کند که این حرف به معنی آسیب بیشتر به اقشار کم‌برخوردارتر جامعه است.

سالم سخنان وزیر بهداشت درباره دوره طلایی تزریق واکسن را تایید می‌کند اما خبر می‌دهد: «حرف ما دقیقا همین است که چرا وقتی دوره تزریق واکسن ۲۰ مهر تمام می‌شود دور بعدی توزیع آن دقیقا همین تاریخ است که دیگر اثری نخواهد داست؟ نکته دیگری که باید از متولیان پرسید این است که چرا قبل از رسیدن فصل تزریق چنین تبلیغات وسیعی برای واکسن خارجی انجام می‌شود تا حدی که به مراجعان القا شده است واکسن ایرانی اثر ندارد و نمی‌خرند؟»

سالم درباره خبری که امروز درباره واردات با حجم بالای واکسن آنفولانزا منتشر شد اظهار بی‌اطلاعی می‌کند و می‌گوید در تماسی که همین روز با ۳ شرکت انحصاری توزیع برقرار کرده است دو شرکت اصلا موجودی نداشته‌اند.